The Guardian: Скоро цела Европа дише токсичен воздух, најлошо е во Македонија

Европа се соочува со „тешка јавно-здравствена криза“, при што речиси сите ширум континентот живеат во области со опасни нивоа на загадување на воздухот, покажа истражувањето на The Guardian.

Анализата на податоците собрани со користење на најсовремена методологија, вклучувајќи детални сателитски снимки и мерења од повеќе од 1.400 копнени станици за мониторинг, открива страшна слика за валканиот воздух, при што 98% од луѓето живеат во области со многу штетни честички кои ги надминуваат препораките на Светската здравствена организација (СЗО).

Речиси две третини живеат во области каде квалитетот на воздухот е повеќе од двојно поголем од препораките на СЗО.

Најпогодена земја во Европа е Северна Македонија. Речиси две третини од луѓето ширум земјата живеат во области со загаден воздух четири пати повеќе од препораките на СЗО за PM2.5, додека четири подрачја се со речиси шест пати поголемо загаденост на воздухот, вклучувајќи го и главниот град Скопје.

Источна Европа е значително полоша од Западна Европа, со исклучок на Италија, каде што повеќе од една третина од жителите на долината По и околните области на северот на земјата дишат воздух кој е четири пати поголем од бројот на СЗО за најопасните честички во воздухот.

The Guardian соработуваше со експерти за загадување за да направи интерактивна мапа која ги открива најпогодените области на континентот. Мерењата се однесуваат на PM2,5 – ситни честички во воздухот кои главно се создаваат со согорување на фосилни горива, од кои некои можат да поминат низ белите дробови и да влезат во крвотокот, зафаќајќи го речиси секој орган во телото.

Тековните упатства на Светската здравствена организација наведуваат дека просечните годишни концентрации на PM2,5 не треба да надминуваат 5 микрограми на кубен метар (μg/m³). Новата анализа покажа дека само 2% од населението во Европа живее во области во рамките на оваа граница.

Експертите велат дека загадувањето со PM2.5 предизвикува околу 400.000 смртни случаи годишно низ целиот континент.

„Ова е сериозна јавно-здравствена криза. Она што го гледаме многу јасно е дека речиси сите во Европа дишат нездрав воздух“, рече Роел Вермеулен, професор по еколошка епидемиологија на Универзитетот во Утрехт, кој го предводеше тимот истражувачи низ континентот кој ги собра податоците.

Речиси сите жители во седум источноевропски земји – во Србија, Романија, Албанија, Северна Македонија, Полска, Словачка и Унгарија – имаат двојно повеќе од препораките на СЗО.

Повеќе од половина од населението во Северна Македонија и Србија живее со четири пати повеќе загадување од препораките на СЗО.

Сообраќајот, индустријата, греењето на домаќинствата и земјоделството се главните извори на PM2,5, а најсиромашните заедници често чувствуваат непропорционално влијание.

Загадувањето на воздухот стана клучен проблем во Европа, а ЕУ е под притисок да стори повеќе за да се справи со растечката јавно-здравствена криза. Минатата недела, Европскиот парламент гласаше за усвојување на упатствата на СЗО за PM2,5 до 2035 година. Законот, кој сè уште треба да се финализира во преговорите со Советот, ќе постави законски обврзувачка граница на годишните концентрации на PM2,5 од 5 μg/m³, што е пад од денешните 25 μg/m³.

Но, експертите велат дека итно е потребна акција. Тие укажуваат на сѐ поголем број докази кои покажуваат дека загадувањето на воздухот влијае на речиси секој орган во телото и е поврзано со широк спектар на здравствени проблеми, од срцеви и белодробни заболувања до рак и дијабетес, депресија и ментални болести, до когнитивни нарушувања и ниска породилна тежина.

Една неодамнешна студија покажа дека загадениот воздух е одговорен за милион мртвородени годишно, а друго дека младите кои живеат во градовите во нивните срца веќе имаат милијарди токсични честички од загадувањето на воздухот.

Д-р Хана Бугард, експерт за загадување на воздухот во Европа во американскиот Институт за здравствени ефекти, рече дека новата анализа е од суштинско значење за информирање на дебатата за загадувањето на воздухот и неговите ефекти на континентот, кои според неа резултирале со стотици илјади смртни случаи годишно, пишува The Guardian.

Интерактивна мапа

Британскиот медиум изработи и интерактивна мапа на нивната веб-страница каде може да се погледнат податоците за државите поединечно, и тоа по општини, покраини или региони. Дадени се податоците за микрограми PM2.5 честички на кубен метар.

За да пристапите кон интерактивната мапа – кликнете на сликата.