Почнува битката за Антарктикот: Многу земји ја сакаат оваа ледена територија, а сè би можело да зависи од еден череп
За 30 години, договорот кој ја одржува рамнотежата и мирот на Антарктикот би можел да биде ревидиран. Се поставува прашањето дали кардиолошките пронајдоци ќе влијаат на иднината на тој континент.
Во 1985. година на плажата Јамана на Шетландските острови, бил пронајден череп од млада жена од јужно Чиле, за која се претпоставува дека починала меѓу 1819. и 1825. година, како членка на група ловци на фоки. Тоа се најстарите човечки остатоци некогаш пронајдени на Антарктикот.
Ова откритие е многу важно, и тоа не само од археолошки причини. За триесет години тој череп би можел да одигра важна улога во територијалните спорови околу антарктичката дивина. Некои држави тивко, а понекогаш и не толку тивко, се подготвуваат за полагање на територијалните права на Антарктикот.
“Антарктикот има и темна страна”, изјавил Клаус Додс, професор по геополитички науки на Универзитетот Ројал холовеј во Лондон. “Тоа што сега го гледаме се политички игри на големите моќните кои се одигруваат на територијата која повеќето ја сметаат само за замрзната пустина”, рекол тој.
Договорот за Антарктикот е направен во 1959. година и во него стои дека е природен резерват, посветен на мирот и науката. Договорот забранува активности за ископување на минерални резерви, освен ако тоа не е во интерес на науката.
Меѓутоа, во 1948. година тој договор би можел да дојде на ред за ревизија во која забраната за ископување на минерални резерви би можела да се укине. А научниците сметаат дека тоа би можело да се случи многу лесно.
“2048. година ни виси над глава бидејќи некои земји сметаат дека забраната за искористување на минералните ресурси повеќе не би требало да се имплементира и луѓето се загрижени дека се би можело да се распадне”, смета Додс.
Седум нации положуваат право на територијата на Антарктикот на кои се однесува договорот: Аргентина, Австралија, Чиле, Франција, Нов Зеланд, Норвешка и Обединетото кралство. Договорот официјално ги паузирал нивните барања за проширување на Антарктикот, но многу нации, посебно Кина и Русија, размислуваат понапред и планираат што ќе направат по 2048. година.
Поради тоа и многу други држави ги пуштаат пипките кон Антарктикот и се обидуваат да заземат територија – не со воени сили, туку со вложување во истражувањето или изградба на научни бази по целиот континент.
“Археологијата е една од најважните активности”, изјавил Мајкл Пирсон, поранешен директор на Комисијата за австралиско наследство. “Таа создава интерес, или право на територија, во идните расправи за поделба на територијата”, вели тој.
На пример, иако археолошкиот пронајдок на черепот на младата Чилеанка на плажата Јамана нема никаква правна тежина, бидејќи таа најверојатно била ловец, а не официјална личност, во случај Чиле да успее да докаже дека прв имал луѓе кои живееле на Антарктикот, би можел да има поволна положба во преговорите околу територијата.
Позитивната страна на овие национални интереси е тоа што може да доведат до археолошки откритија кои можеби инаку никогаш не би се откриле.
